Udar mózgu następuje nagle. Niestety nadal wielu pacjentów nie jest świadomych zagrożeń, jakie czyhają ich w przypadku braku właściwej profilaktyki, bagatelizowaniu objawów i wdrożenia zalecanego leczenia. Ten cichy zabójca nadal zajmuje niechlubne pierwsze miejsce wśród najczęstszych przyczyn zgonów zarówno w Polsce, jak i na świecie. Zagrożeniem jest nie tylko sam udar, czy powikłania, które mu towarzyszą, ale także wysokie prawdopodobieństwo przeżycia ponownego udaru mózgu. Szacuje się, że nawet 40% pacjentów może ulec ponownemu udarowi mózgu na przestrzeni 5 lat od pierwszego epizodu. Kto jest najbardziej zagrożony ponownym udarem i jak się przed nim uchronić?
Czym jest ponowny udar mózgu i kto jest najbardziej narażony?
Ponowny udar mózgu to stan, w którym osoba, która już raz doświadczyła udaru mózgu, doświadcza go ponownie. Jest to niezwykle poważne zagrożenie, gdyż drugi udar często prowadzi do znacznie większych uszkodzeń niż pierwszy i zwiększa ryzyko niepełnosprawności oraz zgonu.
Niestety, osoby, które już raz przeżyły udar mózgu, są w dużo większym stopniu narażone na jego ponowne wystąpienie. Szacuje się, że nawet 40% pacjentów doświadcza ponownego udaru mózgu w ciągu 5 lat od pierwszego epizodu.
Osoby najbardziej narażone na ponowny udar mózgu to przede wszystkim pacjenci z nadciśnieniem tętniczym, chorobami układu sercowo-naczyniowego, cukrzycą, nałogowi palacze lub osoby nadużywające alkoholu. Dodatkowo, ryzyko to znacznie wzrasta wraz z wiekiem, co oznacza, że osoby starsze po 65. roku życia są szczególnie narażone na ponowny udar mózgu.
Ważne jest jednak zaznaczyć, że prawidłowo prowadzona profilaktyka i zmiana stylu życia mogą znacząco zmniejszyć ryzyko ponownego udaru mózgu, nawet w grupach podwyższonego ryzyka.
Dlaczego dochodzi do ponownych udarów mózgu?
Ponowne udary mózgu najczęściej występują w wyniku tych samych czynników, które prowadzą do udaru pierwotnego, w tym przede wszystkim z powodu miażdżycy.
Miażdżyca odgrywa kluczową rolę w powtarzalności udarów mózgu. Jest to choroba układu krążenia, charakteryzująca się odkładaniem się tłuszczu, cholesterolu i innych substancji na ściankach tętnic, co prowadzi do ich zwężenia lub zablokowania. Miażdżyca jest często przyczyną pierwszego udaru mózgu, a jej postępujący przebieg zwiększa ryzyko kolejnych ataków. Jeżeli tętnice doprowadzające krew do mózgu są zwężone lub zablokowane, może dojść do udaru niedokrwiennego.
Zaawansowana miażdżyca może również prowadzić do powstania skrzepów krwi, które mogą oderwać się i zatorować tętnicę w innym miejscu w organizmie, prowadząc do udaru zakrzepowego. Skrzep ten może utknąć w tętnicach mózgu i zablokować dopływ krwi do niektórych jego obszarów.
Ponadto, osoby z miażdżycą często mają również inne choroby współistniejące, takie jak nadciśnienie tętnicze czy cukrzyca, które dodatkowo zwiększają ryzyko udaru. Dlatego tak ważne jest monitorowanie stanu zdrowia, prowadzenie zdrowego trybu życia i regularne kontrole u lekarza, aby kontrolować progresję miażdżycy i innych chorób układu krążenia.
Jak zmniejszyć ryzyko ponownego udaru mózgu? Zmiana codziennych nawyków kluczem do lepszego życia
Zmniejszenie ryzyka kolejnego udaru mózgu jest procesem, który wymaga wdrożenia zarówno zmian w codzienności pacjenta jak i jego stylu życia oraz odpowiedniego leczenia.
- Zmiana trybu życia – po pierwszym udarze mózgu niezwykle ważna jest zmiana trybu życia. Osoba, która doświadczyła udaru, powinna zwrócić szczególną uwagę na zdrowy styl życia, który obejmuje zbilansowaną dietę, regularną aktywność fizyczną, unikanie używek i utrzymanie zdrowej masy ciała.
- Zdrowa dieta – dieta bogata w owoce, warzywa, pełnoziarniste produkty zbożowe, białko z chudego mięsa i ryb oraz niski udział tłuszczów nasyconych i trans może pomóc w utrzymaniu zdrowia serca i naczyń krwionośnych. Zaleca się również ograniczenie spożycia soli, która może prowadzić do podwyższonego ciśnienia krwi.
- Aktywność fizyczna – regularna aktywność fizyczna, taka jak chodzenie, pływanie czy jazda na rowerze, może pomóc w utrzymaniu optymalnego ciśnienia krwi i masy ciała. Zaleca się przynajmniej 30 minut umiarkowanej aktywności fizycznej na dzień.
- Unikanie używek – palenie tytoniu i alkohol są istotnymi czynnikami zwiększającymi ryzyko udaru mózgu. Rzucenie palenia i rezygnacja z alkoholu mogą znacznie zmniejszyć ryzyko ponownego udaru.
- Leczenie medyczne – osoby, które przeżyły udar mózgu, często wymagają leczenia odpowiednimi lekami na receptę, aby kontrolować choroby współistniejące, takie jak nadciśnienie tętnicze, cukrzycę, czy miażdżycę. Regularne przyjmowanie przepisanych przez lekarza prowadzącego leków jest kluczowe dla profilaktyki udarów.
- Regularne kontrole lekarskie – regularne wizyty u lekarza i kontrolowanie poziomu cholesterolu oraz ciśnienia krwi są niezwykle ważne. Lekarz może dostosować leczenie i zalecić dodatkowe badania, jeśli będzie to konieczne.
Warto pamiętać, że każdy pacjent jest inny i profilaktyka wystąpienia ponownych udarów powinna być dostosowana do indywidualnych potrzeb i stanu zdrowia pacjenta. Zawsze należy skonsultować wszelkie zmiany w leczeniu lub w stylu życia ze swoim lekarzem.
Rola diety w profilaktyce udaru mózgu
Zmiana trybu życia to nie tylko więcej aktywności fizycznej, ale także zdrowa dieta. Wybierając rower zamiast samochodu czy spacer zamiast autobusu, robimy pierwszy krok do zdrowia. Jednak co spożywamy na co dzień również ma ogromne znaczenie. Wyeliminowanie używek to zaledwie początek. Konieczne jest zmniejszenie ilości spożywanego tłuszczu, zastąpienie smażonych potraw gotowanymi, duszonymi lub pieczonymi. Ponadto, różnorodność spożywanych potraw oraz wyeliminowanie soli kuchennej z diety może przyczynić się do poprawy zdrowia pacjentów po udarze.
Ponowny udar mózgu jest poważnym zagrożeniem, ale dzięki właściwej profilaktyce, zmianie stylu życia i odpowiedniej diecie można znacznie zredukować to ryzyko. Kluczowe jest świadomość i odpowiednie działanie, które może pomóc w zapobieganiu nie tylko pierwszemu, ale także kolejnym epizodom udaru mózgu.
Dieta odgrywa kluczową rolę w zapobieganiu ponownemu udarowi mózgu. Zbilansowane odżywianie może przeciwdziałać miażdżycy, nadciśnieniu tętniczymu, cukrzycy i innym schorzeniom układu krążenia, które są głównymi czynnikami ryzyka udaru.
Rola diety w zdrowiu sercowo-naczyniowym
Zdrowe odżywianie pomaga w utrzymaniu optymalnego ciśnienia krwi, poziomu cholesterolu i wagi, które są ważnymi czynnikami w zapobieganiu udarom. Zdrowa dieta może pomóc również w redukcji stanów zapalnych w organizmie i poprawie zdolności krwi do krzepnięcia, co również ma znaczenie w profilaktyce udaru.
Praktyczne porady dotyczące zdrowej diety dla pacjentów po udarze
- Zróżnicowane i zbilansowane odżywianie – twoja dieta powinna być zróżnicowana i obejmować owoce, warzywa, białka, zdrowe tłuszcze i węglowodany. Staraj się spożywać 5 porcji owoców i warzyw dziennie.
- Unikaj soli – nadmierne spożycie soli jest powiązane z podwyższonym ciśnieniem krwi. Unikaj jedzenia przetworzonej żywności, która często zawiera dużo soli, i nie dodawaj soli do potraw.
- Zmniejsz spożycie tłuszczów nasyconych – tłuszcze nasycone mogą podwyższyć poziom “złego” cholesterolu LDL w twoim ciele, zwiększając ryzyko miażdżycy. Unikaj jedzenia tłustego mięsa i wysoko przetworzonych produktów.
- Spożywaj więcej błonnika – błonnik pomaga kontrolować poziom cholesterolu i cukru we krwi. Spożywaj pełnoziarniste produkty, takie jak pełnoziarnisty chleb, makaron czy brązowy ryż.
- Unikaj alkoholu – nadmierne spożycie alkoholu może prowadzić do podwyższenia ciśnienia krwi i wzrostu ryzyka udaru.
- Pij dużo wody – utrzymanie odpowiedniego nawodnienia pomaga utrzymać prawidłowy przepływ krwi.
Bibliografia:
- P. Nowacki, A. Porębska, Nawrotowe udary mózgu
- B. Błaszczyk, R. Czernecki, H. Prędota-Panecka, Profilaktyka pierwotna i wtórna udarów mózgu
- E. Wolny, Żywienie pacjenta po udarze mózgu
