Udar mózgu jest stanem występującym nagle, wymagającym podjęcia natychmiastowego leczenia. Nie jest to jednak koniec wyzwań zdrowotnych, z którymi muszą zmierzyć się pacjenci po incydencie udarowym. Skutki udaru mogą być długotrwałe, a niepełnosprawność często idzie w parze z koniecznością długotrwałego leżenia. Taka sytuacja niesie ze sobą ryzyko powstawania odleżyn – problemu bolesnego, trudnego do wyleczenia i niosącego poważne konsekwencje dla zdrowia. W tym artykule przyjrzymy się bliżej tematyce odleżyn u osób po przebytym udarze mózgu i wyjaśnimy dlaczego powstają, jak im zapobiegać i jak je leczyć.

Czym są odleżyny?

Odleżyny są ranami na skórze, które powstają w wyniku zbyt długiego przebywania w jednej pozycji. Kiedy pacjent jest długotrwale unieruchomiony, na przykład w wyniku udaru, stały ucisk na określone miejsca na ciele powoduje zaburzenia ukrwienia i obumieranie komórek skóry. W efekcie dochodzi do powstania bolesnych owrzodzeń zwanych odleżynami.

Problem ten dotyczy zwłaszcza osób w podeszłym wieku, których skóra z powodu zanikania kolagenu i elastyny jest szczególnie narażona na tego typu uszkodzenia.

Dlaczego powstają odleżyny po udarze mózgu?

Osoby, które doznały udaru mózgu, są często długotrwale unieruchomione. Fizyczna nieaktywność i długotrwałe przebywanie w pozycji leżącej sprzyjają zaburzeniom ukrwienia i powstawaniu odleżyn.

Niepełnosprawność po udarze bardzo często uniemożliwia samodzielną zmianę pozycji ciała. Stąd konieczność wsparcie ze strony opiekunów lub personelu medycznego, którzy są w stanie regularnie zmieniać położenie pacjenta zapobiegając w ten sposób długotrwałemu uciskowi na jedno miejsce.

Profilaktyka odleżyn

Zapobieganie powstawaniu odleżyn jest kluczowym elementem opieki nad pacjentem po udarze mózgu. Ważne jest regularne zmienianie pozycji ciała pacjenta – od leżenia na plecach, przez leżenie na boku, po uniesienie do pozycji siedzącej, jeśli stan pacjenta na to pozwala.

Należy również dbać o higienę skóry – mycie specjalnymi preparatami, delikatne osuszanie, regularne nawilżanie i natłuszczanie. Gdy zauważymy podrażnienia, powinniśmy sięgnąć po preparaty z propolisem lub cynkiem, które mają działanie antyseptyczne.

Pacjentów po udarze, którzy pozostają unieruchomieni, warto poddać regularnej fizjoterapii pod okiem specjalisty. Rehabilitacja może pomóc zmniejszyć ryzyko powstawania odleżyn, poprawiając krążenie i utrzymując mięśnie w dobrej kondycji.

Przeczytaj także: Opieka nad osobą po udarze – wszystko co warto wiedzieć

Leczenie odleżyn

Mimo najlepszej profilaktyki, odleżyny mogą pojawić się u osób po udarze mózgu. W takim przypadku niezbędna jest szybka interwencja. Oprócz rutynowych zabiegów, powinno się zastosować specjalne środki odkażające i kremy na bazie cynku.

W sytuacji, gdy proces powstawania odleżyn postępuje, pomimo naszych działań, konieczna jest konsultacja z lekarzem. Specjalista zaleci odpowiednie leczenie, które może obejmować stosowanie silniejszych środków odkażających, specjalnych opatrunków a w skrajnych przypadkach – zabiegi chirurgiczne.

Odleżyny są poważnym i częstym problemem dla osób po udarze mózgu, a także innych leżących pacjentów jednak odpowiednie działania profilaktyczne i szybka interwencja przy pierwszych oznakach problemu mogą znacząco zredukować ryzyko ich powstania i rozwoju. Opieka nad pacjentem po udarze wymaga nie tylko doświadczenia, ale także nieustannej czujności i troski. Oprócz codziennej pielęgnacji warto także zakupić choremu specjalny materac przeciwodleżynowy, który działa poprzez naprzemienne uciskanie tkanek, co pomaga w przywróceniu prawidłowego krążenia krwi. Dzięki temu skóra i tkanki podskórne są odpowiednio dotlenione i odżywione, co redukuje ryzyko powstawania bolesnych ran. Materac przeciwodleżynowy zapewnia także właściwą wentylację, dzięki czemu skóra jest mniej narażona na podrażnienia.

Bibliografia

• European Pressure Ulcer Advisory Panel & National Pressure Ulcer Advisory Panel, Profilaktyka odleżyn. Podręczny poradnik, 2009
• Socha, M. Kozioł – Montewka, A. Pańczuk, Znaczenie fizjoterapii w prewencji i leczeniu odleżyn u pacjentów po udarze mózgu