Pandemia COVID-19 wywarła ogromny wpływ na zdrowie publiczne wywołując nie tylko bezpośrednie konsekwencje związane z zakażeniem wirusem SARS-CoV-2, ale także długoterminowe komplikacje takie jak udar mózgu, zatorowość płucna i wiele innych. Wirus, który atakuje dolne drogi oddechowe, dla wielu osób, jest poważnym zagrożeniem życia, podobnie jak udar mózgu. Naukowcy stale badają pełny zakres wpływu COVID-19 na zdrowie. Istotne jest zrozumienie, w jaki sposób zakażenie może wpływać na zwiększenie ryzyka udaru mózgu i jakie są implikacje dla osób, które już przeżyły taki udar.

Udar mózgu jako powikłanie po przejściu COVID-19

Istniejące badania sugerują, że chociaż udar mózgu nie jest najczęstszym powikłaniem COVID-19, to jednak zakażenie koronawirusem może zwiększać ryzyko jego wystąpienia. Niepokojące dane z New York University School of Medicine wskazują, że blisko 1 % pacjentów, u których zdiagnozowano Covid-19, doznało udaru mózgu w okresie nie dłuższym niż miesiąc od przejścia zakażenia i to szczególnie w młodszej populacji, która tradycyjnie nie jest uważana za grupę wysokiego ryzyka udaru mózgu.

Na pierwszy rzut oka te dwa schorzenia są sobie zupełnie obce, w rzeczywistości jednak powikłania po ciężkim przejściu zakażenia koronawirusem, mogą zwiększać ryzyko powstawania zakrzepów i zatorów, które z kolei skutkować mogą wystąpieniem między innymi udaru mózgu.

Choroby współistniejące i ryzyko udaru mózgu

Ryzyko udaru mózgu może wzrastać u pacjentów z COVID-19, którzy cierpią na inne schorzenia takie jak nadciśnienie tętnicze, cukrzyca czy choroby serca. Te dodatkowe czynniki ryzyka, połączone z osłabieniem organizmu przez koronawirusa, mogą przyczyniać się do zwiększenia ryzyka udaru.

Wysokie ryzyko zatorowości i udaru mózgu występuje także u osób cierpiących na trombofilię (nadkrzepliwość krwi) spowodowaną mutacją genu czynnika V krzepnięcia, tzw. czynnika V Leiden. Najnowsze badania wskazują, że wirus może wywołać incydent zatorowy, szczególnie jeśli chory nie jest świadomy nadkrzepliwości i nie przyjmuje regularnie leków rozrzedzających krew.

Zakażenie COVID-19 a przebieg udaru mózgu

Jeśli pacjent z COVID-19 doświadczy udaru mózgu prognozy mogą być mniej optymistyczne. Związane z wirusem stany zapalne i nadkrzepliwość krwi są potencjalnymi mechanizmami, które mogą przyczyniać się do cięższego przebiegu udaru i zmniejszać szanse na przeżycie. Wiele zależy od szybkości reakcji i ogólnej kondycji chorego jednak przebyty udar zmniejsza. Zarówno chory na COVID-19 po przebytym udarze jest poddany dodatkowemu ryzyku, jak i chory po COVID-19, którego dotyka incydent udarowy. Jeżeli chory jest w grupie ryzyka udarowego (genetyka, miażdżyca, migotanie przedsionków, palacze, otyli, osoby nadużywające alkohol, cukrzyca i inne) musi być poddawany stałemu monitorowaniu, regularnym badaniom i poddawany leczeniu.

Zapobieganie powikłaniom po COVID-19

Istotnym aspektem jest świadomość i szybka reakcja na objawy zakażenia. Edukacja na temat objawów i konsekwencji COVID-19, w tym ryzyka udaru mózgu może pomóc w zapobieganiu najcięższym powikłaniom. Bardzo wielu przypadków ciężkich powikłań po COVID-19, dałoby się uniknąć, gdyby pacjenci nie zwlekali z wizytą u lekarza. Zdecydowana większość pacjentów trafia do szpitala w ciężkim stanie, co bezpośrednio wpływa na ilość powikłań, w tym tych wywołujących udar mózgu.

Bibliografia

• G. Cholewińska, J. Kowalski, W. Higersberger, COVID-19 zapobieganie i kontrola zakażeń wywołanych przez SARS-CoV-2
• Stroke, Stroke Among Patients Hospitalized With COVID-19: Results From the American Heart Association COVID-19 Cardiovascular Disease Registry
• New York University School of Medicine
• Majersik, J. J., & Smith, M. A. (2020). COVID-19 and cerebrovascular disease: A systematic review and perspective for stroke management. Journal of Stroke and Cerebrovascular Diseases, 29(8), 104941.
• Oxley, T. J., Mocco, J., Majidi, S., Kellner, C. P., Shoirah, H., Singh, I. P., … & Thomas, J. (2020). Large-Vessel Stroke as a Presenting Feature of Covid-19 in the Young. New England Journal of Medicine.
• Yaghi, S., Ishida, K., Torres, J., Mac Grory, B., Raz, E., Humbert, K., … & Henninger, N. (2020). SARS-CoV-2 and Stroke in a New York Healthcare System. Stroke, 51(7), 2002-2011.