Niedokrwienny udar mózgu jest najczęściej występującym rodzajem udaru mózgu. Szacuje się, że doświadcza go ok. 80-90% osób przechodzących udar. Dotyka zwykle osób starszych po 65. roku życia jednak coraz częściej sięga także po młodsze pokolenie 30- i 40-latków. Udary mózgu zdarzają się nawet u dzieci. Jest to więc bardzo powszechne schorzenie, które zabiera normalne życie doprowadzając do trwałego kalectwa, a nawet do śmierci.

Czym jest udar niedokrwienny?

Według najnowszych informacji medycznych udar niedokrwienny definiuje się jako nagłe ogniskowe naczyniopochodne uszkodzenie ośrodkowego układu nerwowego, a więc mózgu, siatkówki lub rdzenia kręgowego potwierdzone obecnością ogniska udarowego w badaniach neuroobrazowych lub utrzymywanie się objawów ogniskowych ponad 24 godziny wykluczając inne zaburzenia neurologiczne.^₁

Choć definicja ta nie mówi w jasny sposób o dokładnej przyczynie powstawania udaru to wskazuje, że jest wynikiem uszkodzenia naczynia, w wyniku którego uszkodzenia doznaje ośrodkowy układ nerwowy czyli najcześciej mózg.

Przyczyny powstawania udaru niedokrwiennego i czynniki ryzyka

Z wiekiem naczynia stają się coraz mniej elastyczne, a coraz bardziej zgrubiałe i zatkane przez odkładającą się w nich przez lata blaszkę miażdżycową. Mają coraz mniejszą przepuszczalność i coraz mniej krwi transportującej tlen wraz z substancjami odżywczymi jest w stanie dotrzeć do swojego celu jakim jest określony obszar mózgu. Zdarza się, że w naczyniu pojawia się skrzep, który całkowicie zatyka naczynie, a do mózgu przestaje docierać tlen. Komórki mózgowe wówczas doznają obumarcia, a pacjent zaczyna swoją walkę o życie.

Czynnikami wpływającymi na rozwój miażdżycy – bezpośredniej przyczyny powstawania udaru mózgu są:

• podwyższone ciśnienie krwi
• wysoki poziom cholesterolu
• wysoki poziom cukru i cukrzyca

W 20-30% przypadków przyczyną udaru niedokrwiennego jest zator tętnic mózgowych, w których skrzeplina odpowiedzialna za jego powstanie pochodzi z lewego przedsionka serca. W wyniku migotania przedsionków, skrzeplina uwalnia się do krwiobiegu i wędruje do mózgu – tam doprowadzając do chaosu w organizmie. Ryzyko wystąpienia udaru mózgu u pacjentów z migotaniem przedsionków jest od 5 do 7 razy wyższe.²

Objawy udaru niedokrwiennego

Do głównych objawów udaru niedokrwiennego należą:

• niedowład lub porażenie połowicze
• zaburzenia mowy i afazja
• zaburzenia zachowania i agnozja
• zaburzenia połykania
• niedowidzenie połowicze lub podwójne widzenie
• zawroty głowy z uczuciem wirowania
• nudności i wymioty nasilające się przy zmianie pozycji ciała
• osłabienie słuchu i szumy uszne
• problemy z równowagą
• zaburzenia świadomości

W przypadku wystąpienia powyższych objawów należy jak najszybciej wezwać pomoc medyczną. Pacjent musi jak najszybciej trafić na oddział udarowy gdzie zostanie ustabilizowany i zostanie podjęte natychmiastowe leczenie. Czas w przypadku udaru jest bardzo ważne, z każdą kolejną chwilą obszar niedotlenienia się rozrasta się odbierając pacjentowi kolejne funkcje.

1. Sacco R.L., Kasner S.E., Broderick J.P. et al.: An updated definition of stroke for the 21st century: a statement for healthcare professionals from American Heart Association/ American Stroke Association, “Stroke” 2013; 44: 2064-2089.
2. Kuczyńska-Zardzewiały A., Członkowska A., Co należy wiedzieć o udarze mózgu. Poradnik dla pacjentów, ich rodzin i wszystkich zainteresowanych.